ارزیابی جریان زیست محیطی رودخانه سیمینه رود با روش های هیدرو-اکولوژیکی

طرح های توسعه منابع آب دارای اثرات زیست محیطی متعددی می باشد، که تغییر رژیم طبیعی رودخانه و کاهش جریان سطحی پایین دست از مهم ترین آن است. برآورد جریان زیست محیطی مورد نیاز برای سلامت رودخانه ها و اکوسیستم های آبی پایین دست از اهمیت ویژه ای برخوردار است. روش های متعددی برای تعیین جریان زیست محیطی رودخانه ها ارائه شده است که این روش ها در چهار گروه: هیدرولوژیکی، هیدرولیکی، شبیه سازی زیستگاه و روش جامع، قرار می گیرند. هدف اصلی در این پژوهش، ارزیابی توزیع ماهیانه جریان زیست محیطی یک رودخانه شاخص با جریان دائمی (سیمینه رود در حوضه دریاچه ارومیه)، از روش های موجود هیدرو- اکولوژیکی بوده است. با توجه به طرح احداث سد سیمینه رود، تأمین و تخصیص نیاز آب زیست محیطی سیمینه رود اهمیت قابل توجهی دارد. در این تحقیق، از نه روش هیدرو- اکولوژیکی ( 1- tennant؛ 2 - tessman؛ 3 - شاخص های تداوم جریان fdc؛ 4 - smakhtin؛ 5 - شاخص های منفرد جریان های کم آبی 7q10 و 7q2 ؛ 6 - fdc shifting؛ 7- drm؛ 8 - محدوده تغییرپذیری rva؛ و 9 - روش کیفیت آب موسوم به رابطه q ) استفاده شده است. برآورد جریان زیست محیطی در چهار موقعیت از شاخه اصلی رودخانه انجام یافته است. نتایج برآورد جریان زیست محیطی رودخانه سیمینه رود از روش های مختلف، در جدول (1) خلاصه شده است. بر اساس این نتایج، برای حفظ رودخانه سیمینه رود در حداقل وضعیت اکولوژیکی قابل قبول (کلاس مدیریت زیست محیطی c)، به ترتیب شدت جریان متوسط سالیانه معادل 6/1، 7/1 ، 3/3 و 5/3 مترمکعب بر ثانیه، باید در چهار موقعیت ایستگاه های هیدرومتری قزل گنبد، پل بوکان، داشبند و میاندوآب (در کیلومترهای 133، 100، 82 و 32 از دریاچه ارومیه)، برقرار باشد. توزیع ماهیانه جریان در هر ایستگاه نیز تعیین گردیده است. بطور مثال در ایستگاه پل بوکان (در موقعیت تقریبی احداث سد مخزنی سیمینه رود)، شدت جریان زیست محیطی به طور متوسط 71/1 متر مکعب بر ثانیه در سال است؛ که از 4/0 (در مرداد ماه) تا 7 (در اسفند ماه) تغییر می کند. مقایسه توزیع ماهیانه جریان زیست محیطی با مقادیر نظیر آن در گزارش سد سیمینه رود، نشانگر ضرورت بازنگری در تخصیص انجام یافته است.